Scenarioplanning, kan dat eigenlijk wel?

Valt er wel iets te plannen in de huidige turbulente tijd? Jack van der Veen is geïnspireerd door de SCELP-bijeenkomst van 17 mei over het onderwerp en stelt: ‘Je moet afstappen van de gedachte dat je ‘in control’ kunt zijn. De kunst is juist om te gaan met een onzekere toekomst.’

Jack van der Veen reageert daarom graag op het persbericht van 17 mei met een aanvulling. ‘Het woord scenarioplanning doet vermoeden dat er nog iets te plannen valt. Dat is in de huidige tijd maar in zeer beperkte mate het geval. Daarom spreek ik zelf liever van scenario-analyse. Het grote probleem daarbij is niet die scenario-analyse als zodanig. Die is goed te doen en daar is ook redelijk veel ervaring mee. De grootste uitdaging is dat je moet afstappen van de gedachte dat je ‘in control’ kunt zijn. De echte kunst is om te gaan met een onzekere toekomst en in zekere zin die onzekerheid te omarmen.’

De coronacrisis was (en blijft) daarvoor een interessante testcase. Jack schreef er deze column over. Daarin legt hij ook stap voor stap uit hoe je een scenario-analyse kunt maken. Dat blijkt helemaal niet zo moeilijk. Wat de bottleneck is, aldus Jack: ‘De bereidheid van mensen om dit ook te doen als er nog geen urgentie is.’

Wicked problems

Ook de term wicked problems, waar Rob Blomme bij SCELP over sprak, speelt hierbij een rol. Wicked problems zijn complex en vaak voor meerderlei uitleg vatbaar en hebben geen eenduidige uitkomst. Jack: ‘Zulke ‘wicked problems’ kun je niet oplossen maar wel aanpakken. De sleutel daarvoor ligt in samenwerking, bijvoorbeeld samenwerking in de keten. Daarbij gaat het erom iedereen in de keten aan tafel te krijgen en het eens te worden over een gezamenlijke ketenstrategie. Daarvoor is een basis nodig van wederzijds respect, onderling vertrouwen en persoonlijk commitment van alle partijen. Dat is niet makkelijk, maar het is wel de beste manier om met een zeer onzekere toekomst om te gaan.’